woensdag 3 apr 2024

INTERVIEW: Een Johannes op de groei

In gesprek met Anne-Maartje Lemereis – Componist des Vaderlands

Tekst: Jan Van den Bossche

Anne-Maartje Lemereis is sinds dit jaar Componist des Vaderlands. Samen met stadsdichter Swendeline Ersilia tekent ze voor het participatieproject van deze festivaleditie: het begin van een gloednieuwe ‘Ketting-Johannes’. We vroegen haar om tekst en uitleg.

‘Ik ben altijd op zoek naar de balans tussen het schrijven van “egodocumenten” en maatschappelijke betrokkenheid. Als kaders voor dit project kreeg ik mee dat alle koren uit de omgeving mee moesten kunnen doen, én dat we 300 jaar Johannes-Passion vieren. Verder had ik carte blanche. Ik heb vrij snel bedacht dat ik voor de tekst wilde samenwerken met de stadsdichter van Dordrecht, want dan maak je nog meer connectie met de stad.’

Hoe zijn jullie aan de slag gegaan?

‘We hebben in de zomer onze ideeën gedeeld, en daarna is Swendeline gaan schrijven. Ze had nog nooit eerder voor muziek geschreven, met als gevolg dat ze veel te veel tekst aanleverde. Ik kan echt niet veel meer dan veertig woorden per minuut kwijt. Gelukkig vond ze het goed dat ik die fragmenten uit de tekst haalde die ik mooi vond, of die ik goed vond passen. Dat gaf me veel vrijheid.’

Wat is eigenlijk een ketting-Johannes?

‘Het is voor mij ook een experiment. Een passie duurt meestal erg lang. Dit is maar een kort stuk van vijf à zes minuten en ik vond het zonde om het hierbij te laten. Toen werd ik benaderd door een koor uit de andere kant van het land om ook iets te schrijven voor de passietijd. Ik dacht: wat als het een soort aangroeistuk wordt? Een Johannes die dus elk jaar een stukje groter wordt, op uitnodiging van amateurkoren uit het hele land. In elke stad wil ik op zoek gaan naar een tekstschrijver die een nieuw couplet aan deze Johannes toevoegt. In Dordrecht krijgen we dus de eerste drie schakels van een ketting die misschien wel jaren door gaat lopen.’

Komt Bach nog langs in jullie werk?

‘We hebben een heel barok instrumentarium gekozen. Ik vind het heel interessant om oude instrumenten te gebruiken in nieuwe muziek. Maar als je een tekstschrijver en een componist vraagt om een Johannes-Passion te schrijven voor nu, dan krijg je natuurlijk heel iets anders dan Bach. Het religieuze aspect en de focus op het lijden van Jezus hebben we losgelaten. Ik ben zelf niet religieus en het is vandaag ook niet meer de norm dat iedereen gelovig is, laat staan hetzelfde geloof heeft. Het is een open stuk, waarin de manier waarop we in Nederland de paastijd beleven wel een rol mag spelen, maar dat niemand uitsluit. De tekst van Swendeline gaat over de verhouding tussen mens en natuur, die prachtig in balans kan zijn, maar ook kan schuren. Daar zit het lijdensaspect in. De natuur kan lijden onder de mens, maar ook omgekeerd, de mens onder de natuur.’

Zangers & Zangeressen gezocht

We zijn nog op zoek naar zangers en zangeressen die mee willen doen aan de Ketting-Johannes. Kijk hier voor meer informatie.